Niet spuwen

Tot kort na de Tweede Wereldoorlog was het pruimen van tabak wijd verspreid. Pruimtabak is grofgesneden tabak die niet gerookt wordt, maar waarop men kauwt. Het kauwen van de tabak noemt men pruimen en de pluk pruimtabak in de mond wordt een pruim genoemd. Na enige tijd gekauwd te hebben, wordt de tabak uitgespuugd. 

Op houten schepen was het roken van tabak vanwege brandgevaar meestal verboden vandaar dat in scheepvaartnatie Nederland het pruimen algemeen in gebruik was. Spuwen kan ziektes overbrengen waaronder tuberculose. Na de grote influenza-epidemie van 1918 werd in het openbaar spuwen steeds sterker een onhygiënisch taboe. Bovendien zorgden de fluimen voor ernstige verontreiniging van de tramwagens. Zodoende was het in bijna alle trams nadrukkelijk verboden om te spuwen.

 

RET, Rotterdam, emaille, donkergrijs op lichtgrijs, 140x25 mm, vanaf 1929.

Vroeg verwijderd

Kort maar krachtig was de aankondiging in de Rotterdamse trams. Er stond geen woord teveel op de bordjes. Na de Tweede Wereldoorlog werd er nauwelijks meer gepruimd. De bevrijders hadden volop sigaretten meegebracht en roken gold voor velen als modieus. Voor het Rotterdamse vervoerbedrijf RET vormde dat de aanleiding om de bordjes "NIET SPUWEN" uit de trams te verwijderen. Terwijl de overige tekstbordjes uit Rotterdamse trams wijd verspreid zijn, vormt zo'n vroeg verwijderd bordje "NIET SPUWEN" een zeldzaam bezit.

PZEM, Vlissingen-Middelburg, emaille, donkerbruin op crème, 200x41 mm, circa 1931.

Verbod

In de interlokale trams tussen Vlissingen en Middelburg werd men niet gemaand om niet te spuwen, het was er zelfs verboden!

 

Omdat het trambedrijf bij de inundatie van Walcheren in de laatste fase van de Tweede Wereldoorlog zware schade had opgelopen, keerde de tram na de bevrijding niet meer terug. Het opschrift "VERBODEN TE SPUWEN" in de trams behoorde daarmee op Walcheren na 1945 tot het verleden.

HTM, Den Haag, emaille, zwart op wit, 364x182 mm, 1917.

UITGEBREID

In tegenstelling tot Rotterdam en Vlissingen had de Haagsche Tramweg-Maatschappij (HTM) een heel verhaal in de trams hangen. Het is dan ook een van de grootste borden in mijn verzameling die afkomstig is uit een tramrijtuig.  

Bij veel trambedrijven mocht er in de aanhangrijtuigen gerookt worden. In de volgwagens van de HTM was dat echter niet toegestaan. Op de balkons mocht wel gerookt worden.

Op het bord is ook het nummer van volgrijtuig 650 vermeld. De fabrikant van de borden heeft bij de productie een foutje gemaakt en een  reeks borden met hetzelfde wagennummer afgeleverd. Daarom hadden bijna alle wagens uit deze serie een geëmailleerd nummerplaatje met  schroefgaten dat op de plaats van het nummer 650 was gemonteerd. Rijtuig 650 werd in 1960 afgevoerd, Binnen twee jaar volgde de rest van de serie. Daarmee verdween de aankondiging "VERBODEN TE SPUWEN" stap voor stap uit het Haagse stadsleven.

HTM, Den Haag, gegraveerd auminium, zwart ingelegd, 345x35 mm, 1949.

OVERGANGSFASE

In 1949 werden in Den Haag de moderne PCC-trams 1001 en 1002 in dienst gesteld. In de wagens hingen tekstbordjes van aluminium waarin de teksten gegraveerd en zwart ingelegd waren. De 1001 en 1002 waren de enige wagens waarin het nadrukkelijk verboden was te spuwen. In de vele PCC's die na de twee proefwagens volgden, werd het achterhaalde verbod niet meer vermeld.

Lees meer:

 

Terug naar: