Rijrichting
Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen, geëmailleerde staalplaat, 620 x 215 mm, circa 1927
Geschubde vinnen
De tweetalige halteplaat van de Belgische Buurtspoorwegen is nog frivool uitgevoerd. De witte letters hebben een rode schaduw, de pijlpunt is opgebouwd uit sierlijke bogen en de stabilisatievinnen van de pijl zijn weergegeven als gevederde schubben. Ook de kleurkeuze is fraai. Het is een karakteristieke representant uit de "belle epoque". De plaat is voorzien van montagegaten en kon zowel op een drager als via staaldraden aan de draagkabels van de bovenleiding bevestigd worden. De accent circonflexe op de letter "Ê" van ARRÊT heeft de vorm van een sierlijke en destijds eigentijdse "moustache".
Het was gebruikelijk dat de pijl de rijrichting van de tram aangaf. Op enkelsporige trajecten met trams in beide richtingen ging deze dienstverlening echter niet op. Het woord stilstand of treinstilstand is typisch buurtspoorjargon, bij de stadstrams sprak men ook in België van tramhalte.
Vanaf de jaren dertig werden er bij de Belgische Buurtspoorwegen zakelijkere halteplaten met een strakkere vormgeving toegepast. Die hadden een ingetogenere typografie en de pijl ontbrak. De kleur groen voor haltes op verzoek en rood voor vaste haltes bleef echter gedurende lange tijd gehandhaafd.
RET, Rotterdam, emaille, 500 x 320 mm, 1930-1969
Met VINNEN
In februari 1930 werden door de Rotterdamsche Electrische Tram op proef doosvormige haltes geplaatst. Wegens klachten dat op de trams alleen de eindbestemming getoond werd, zijn op de haltestrips ook de belangrijkste tussenhaltes vermeld. Als lettertype voor het woord "TRAMHALTE" is gekozen voor een variant van de art deco-letter Broadway. Voor de overige belettering werd een strakker en zakelijker lettertype gekozen.
Op het ijzeren frame van de haltekubus konden meerdere geëmailleerde strips geschroefd worden. De haltekoppen waren er in meerdere maten met basisvarianten voor twee of vier routestrips per zijde. Bij routewijzigingen konden de strips vervangen worden. Deze haltekoppen bleven tot in 1969 in Rotterdam in gebruik. Het afgebeelde exemplaar heeft twee strips voor de lijnen 6 en 9. Lijn6 verscheen in 1967 bij de herziening van het tramnet op straat. Lijn 9 is op 8 juni 1968 ingesteld. De algehele vervanging van deze klassieke haltes was op dat moment al in gang gezet.
De pijl is sierlijk en is voorzien van stabilisatievinnen.
HTM, Den Haag, emaille 500 x 350 mm, 1931
ZONDER VINNEN
Het Haagse vervoerbedrijf HTM was blijkbaar tevreden over de nieuwe Rotterdamse tramhaltes. Op het eerste gezicht werd het Rotterdamse ontwerp vrijwel geheel overgenomen. Toch zijn er verschillen, de maten van de Haagse exemplaren wijken iets af. Ook zijn er kleine typografische verschillen. Het Haagse exemplaar heeft een losse strip "Lijn - Naar - Over - Van". De Haagse routestrips bestonden bijna allemaal voor één richting. In Rotterdam waren er routestrips in de volgorde van beide rijrichtingen.
De halte is hier voorzien van een strip voor de intercommunale tramlijn Den Haag - Wassenaar - Leiden. De trams van de buitenlijnen voerden geen lijncijfers maar werden administratief en op de haltes en in de dienstregelingen aangeduid met de letter I en een volgnummer.
Door de toepassing van blanco strips konden ook haltes voor één of drie lijnen worden samengesteld.
De pijl op de Haagse halte is zakelijker uitgevoerd dan voor de Rotterdamse versie en mist de vinnen.
VICE VERSA
Tramlijn 4 in de Oostenrijkse stad Graz reed gedurende vele jaren tussen Andritz en Liebenau. Na opening van het nieuwe traject naar Reininghaus heeft lijn 4 het eindpunt Andritz verlaten.
In de trams waren deze routeborden geplaatst. Om het omkeren van de borden bij het wijzigen van de rijrichting te voorkomen heeft men met twee pijlen de volgorde voor beide richtingen aangegeven.
Opmerkelijk is dat men in Graz aan de toepassing van lijnkleuren heeft vastgehouden. Lijn 4 is hier met de kleur groen aangegeven.
Graz, kunststof 582 x 250 mm, circa 1998
Maak jouw eigen website met JouwWeb