wit-zwart door het Bergische Land
Op een veiling van de NVBS in Amersfoort kon ik voor een luttel bedrag deze bestemmingsfim van het smalspoornet van de Wuppertaler Stadtwerke AG kopen. De film stamt uit ongeveer 1955. Andere aanwezigen hadden geen interesse in de meters lange richtingfilm op wit linnen zodat de aankoopprijs bescheiden bleef. Op deze webpagina zijn drie fragmenten van de film te zien. De foto's tonen trams die een van de op de richtingfilm getoonde bestemming voeren.
Het enorme metersporige tramnet van Wuppertal strekte zich ooit uit van Essen en Bochum in het noorden tot Remscheid en Solingen in het zuiden. Ook met het trambedrijf van Ennepetal werd aansluiting gemaakt. In oost-westrichting volgden normaalsporige trams en de beroemde Schwebebahn de loop van het dal van de rivier de Wupper. Bovendien maakte de metersporige tandradtram Toeleturm-Barmen deel uit van het net. De richtingfilm is voor een metersporige wagen van het zuidelijke smalspoornet gebruikt.

Van Wuppertal naar Solingen
De bestemmingen zijn in het door Duitse spoor- en tramwegen gebruikte "Bahnschrift" weergegeven. Deze gestandaardiseerde schreefloze letter is gedefinieerd is aan de hand van de DIN-normering uit 1936. Het was een veelgebruikt standaardlettertype voor bewegwijzering, kentekens, en teksten bij spoor- en tramwegen.
Tramlijn 25 van Wuppertal-Elberfeld naar Dönberg was de laatste metersporige tramlijn van Wuppertal. Op 31 juli 1970 werd de lijn opgeheven. Over de 15 kilometer lange smalspoortramlijn 5 van Dönberg naar de Bergische Großstadt Solingen was de tram bijna vijf kwartier onderweg. Lijn 5 naar Solingen is ruim een jaar - op 3 mei 1969 - voor sluiting van de laatste metersporige tramlijn opgeheven. Er waren na 1970 nog uitsluitend normaalsporige tramlijnen in Wuppertal maar die zouden in de periode tot en met mei1987 ook verdwijnen.
Over de berg en door het dal
Op 17 april 1960 fotografeerde Henk Ontrop een tramstel met KSW-aanhangrijtuig in de landelijke omgeving bij Schrodtberg. De combinatie doet dienst op de lange interlokale tramlijn 5 van Cronenberg Lenzhaus naar Solingen. De tram is bij de Kohlfurther Brücke de rivier de Wupper overgestoken en vervolgt op eigen baan haar weg naar de messen- en scharenstad Solingen. Het tramstel uit Wuppertal vervolgt in Solingen haar weg naar de Mühlenplatz. Vroeger waren lange tramtochten met trams van verschillende bedrijven mogelijk. Toen de foto gemaakt werd, was de stadstram van Solingen net een halfjaar opgeheven. Op 16 november 1959 had men in Solingen afscheid genomen van de eigen trams.
De tweeassige motorwagen 30 van de serie 27-31 trekt een door Uerdingen gebouwde KSW-bijwagen van de serie 901-915 uit 1948/49. De overeenkomstige motorwagen 194 is bewaard gebleven en gerestaureerd. Met die tram kan vandaag de dag een ritje op het traject van de Bergische Museumsbahnen gemaakt worden.


REMSCHEID op de Broseband
Tramlijn 15 van de Wuppertaler Stadtwerke AG bereikte bij Hasten het grondgebied van Remscheid. Remscheid beschikte sinds 1893 over een eigen elektrisch trambedrijf. Bij veel trambedrijven in Duitsland was "Gemeinschaftsverkehr" gebruikelijk. Dat is het gezamenlijk exploiteren van een tramlijn. Zodoende konden de trams van de Wuppertaler lijn 15 over de sporen van het trambedrijf van Remscheid doorrijden naar de Markt en de Friedrich Ebertplatz.
In Cronenfeld bevond zich de splitsing van de lijnen van Wuppertal naar Remscheid en Solingen. Op de tak naar Solingen bevond zich ook het depot Cronenberg.
De tussenhalte Kohlstrasse bevond zich aan de noordkant van Wuppertal Elberfeld op de tak naar Dönberg.
In de streek rond Wuppertal waren veel toeleveranciers voor de spoor- en trambouw gevestigd. Slotenfabrikant Kiekert had een fabriek in Heiligenhaus. De Bergische Stahl Industrie (BSI) leverde koppelingen . De firma Brose die lijn- en richtingfilms produceerde was in Wuppertal gevestigd. Uiteraard is de afgebeelde richtingfilm van het fabrikaat Brose. De firma leverde aan veel trambedrijven in binnen en buitenland. In het Duitse taalgebied werd de eigennaam van de fabrikant zelfs een soortnaam voor het product; de Broseband!
ÜBerland Vierachser
Hans Oerlemans fotografeerde op 28 naart 1961 in Gerstau de vierassige motorwagen 154. De wagen is ruimschoots voorzien van reclame; naast dakreclame en een geëmailleerd bord op de zijkant van het balkon is ook onder de vensters een grote reclame aangebracht. De inkomsten van deze reclame uitingen zullen welkom geweest zijn om de kas van de Stadtwerke aan te vullen. Ook deze halte is een Zahlgrenze, De tram is op lijn 15 onderweg van Cronenberg via Hasten naar Remscheid.
De fraaie vierasser naakt deel uit van de door MAN in Nürnberg gebouwde serie 151-160 die in 1925/26 aan de Bergische Kleinbahnen geleverd werd. De wagens waren uitermate comfortabel met tafeltjes tussen de banken en bagagerekken aan het plafond. De afgebeelde motorwagen 154 werd als een der laatsten in 1970 afgevoerd. Soortgenoot 159 is museaal bewaard. De wagen wordt gerestaureerd en zal over geruime tijd weer ingezet kunnen worden op het museumtraject van de Bergische Museumsbahnen.


Endstation Dönberg
We zijn aan het einde van onze rondrit door het Bergische land gekomen. Vanuit Solingen keren we terug naar het stadsgebied van Wuppertal. Het eindpunt van tramlijn 5 aan de noordkant van Elberfeld was Dönberg. Een rit vanuit Solingen naar Dönberg vergde iets meer dan een uur. In 1929 werden de zelfstandige gemeentes rond het dal van de Wupper verenigd in de nieuw gevormde stad Wuppertal. De stad ontstond door samenvoeging van de steden Elberfeld, Barmen, Cronenberg, Vohwinkel en Ronsdorf. door de uitgestrektheid was het een gebied dat zich goed leende voor ontsluiting door een interlokaal tramnet.
Vanuit het Wuppertaler stadsdeel Barmen bestond er een tweede tramverbinding met Remscheid via Ronsdorf. Na het passeren van Ronsdorf werd het grondgebied van Remscheid bereikt . Er waren ook ingekorte diensten tot Ronsdorf Fachschule. Deze verbinding werd in 1959 opgeheven.
De trams van de lijnen naar Ronsdorf en Remscheid waren ondergebracht in de remise Kapellen. Het tramdepot bestond uit twee hallen met een fraaie gebogen in beton uitgevoerd dakconstructie. Het remisecomplex is in 1913 gebouwd voor de destijds geplande snelle interlokale tramlijnen tussen Barmen, Remscheid en Solingen.
Vanaf het eindpunt Ronsdorf rukken we denkbeeldig in naar de Wagenhalle Kapellen en beëindigen daar bij de remise onze rondgang per tram door het Bergische land.
Kohlfurther BrÜcke
Motorwagen 141 is juist de Kohlfurther Brücke overgestoken. Omringt door leisteen- en vakwerkhuizen steekt motorwagen 141 de openbare weg over. Hans Oerlemans maakte op 31 augustus 1963 deze sfeervolle foto. Hij stond op de plek waar tegenwoordig het terrein van de Bergische Museumbahnen begint. Vanaf dit punt is het vandaag de dag mogelijk om op een rijdag de tram over de fraaie museumlijn richting Cronenberg te nemen.
Voor de vakwerkmast, rechts, staat de haltepaal. Bovenop is een bordje "Zahlgrenze" gemonteerd. Daarmee wordt aangegeven dat deze halte de tariefgrens van het sectietarief vormt, Een ritje met de robuuste metalen motorwagen 141 door de fraaie omgeving is een waar genoegen. Ook andere genotsmiddelen zijn beschikbaar; de tram maakt reclame voor de likeur van Doornkaat. Aan de gevel van het Gasthof links is een sigarettenautomaat gemonteerd. Wanneer het wachten op de tram voor de reiziger te lang duurt, kan er in het café een hartversterkertje genoten worden.

Maak jouw eigen website met JouwWeb